همه چیز درباره بیماری ام اس؛ علائم، راه درمان

بیماری ام اس مخفف کلمه انگلیسی مالتیپل اسکلروزیس نوعی بیماری خود ایمنی است که عصب بدن را درگیر می‌کند. سیستم عصبی بدن از تعداد بیشماری سلول‌های عصبی تشکیل شده است که وظیفه آنها رساندن پیام عصبی از اندام‌ها و عضلات مختلف بدن به مغز است. سلول‌های عصبی را نورون می‌نامند.

نورون‌ها با سرعت بسیار بالایی پیام‌های عصبی را مغز منتقل می‌کنند. نورون دارای یک لایه به نام میلین است که موجب می‌شود سرعت حرکت نورون بالا برود. در صورتی که این لایه آسیب ببیند و توسط سلول‌های خود ایمنی بدن فرد تخریب شوند، سرعت انتقال پیام‌های عصبی به مغز کاهش می‌یابد. به این بیماری ام اس گفته می‌شود.

بیماری ام اس چه علائمی دارد؟

علائم بیماری ام اس به دو دسته تقسیم می‌شوند. این علائم با پیشرفت بیماری تغییر می‌کنند و با شدت بیشتری در فرد بروز می‌نمایند. در مرحله اولیه و آغازین بیماری علائمی همانند بی حس شدن دست و پا مشاهده می‌شود و در مرحله پیشرفته‌تر علائم ثانویه بروز می‌کنند که در حرکت مفاصل و عضلات تاثیر می‌گذارد. با انجام ورزش‌ها و درمان‌های فیزیوتراپی ام اس در منزل می‌توان تا حدی از علائم این بیماری و مشکلات ناشی از آن کاست. مجموعه خدمات پزشکی ویزیت اول این خدمات را در منزل به شهروندان عزیز ارائه می‌نماید. در ادامه علائم اولیه و ثانویه را به طور کامل شرح خواهیم داد:

علائم اولیه بیماری ام اس

• مشکل در راه رفتن و حرکت کردن:

مشکلاتی از قبیل خستگی یا سفت شدن عضلات در زمان راه رفتن و مشکل در حفظ تعادل از جمله علائم حرکتی بیماری ام اس است. لرزش‌های غیر ارادی در اندام‌ها و کند شدن حرکات نیز از علائم اولیه این بیماری می‌باشند. فردی که به بیماری ام اس مبتلا شده است همانند گذشته قادر نیست کارهای روزمره را با همان سرعت قبل انجام دهد و خیلی زود خسته می‌شود. با انجام تمرین‌های فیزیوتراپی می‌توان قدرت عضلات را بهبود بخشید و شدت پیشرفت بیماری را کند نمود. هزینه فیزیوتراپی ام اس در منزل با توجه به شرایط بیمار و تعداد جلسات مورد نیاز در طول هفته محاسبه می‌شود.

• کند شدن عمل بلعیدن غذا و آهسته صحبت کردن:

تمامی حرکات بدن به دلیل عملکرد ضعیف نورون‌ها کند می‌شود. بلعیدن و صحبت کردن نیز تحت تاثیر این بیماری به کندی انجام می‌شوند. ممکن است فرد در گفتار خود با مشکل مواجه شود و نتواند کلمات را به درستی بیان کند. در زمان غذا خوردن نیز جویدن و بلعیدن غذاهای سفت و جویدنی برای وی دشوار خواهد بود.

• مشکلات دستگاه ادراری و دستگاه گوارش:

به دلیل اینکه عضلات دستگاه گوارش و دستگاه ادراری که وظیفه کنترل مثانه و روده را بر عهده دارند ضعیف می‌شوند، بسیاری از بیماران مبتلا به ام اس دچار یبوست و بی اختیاری ادرار می‌شوند. یبوست بیشتر به دلیل کاهش تحرک فرد است و در مراحل پیشرفته بیماری بیشتر بروز می‌کند. اما بی اختیاری ادرار ممکن است در مراحل اولیه نیز رخ دهد.

• بی حسی در دست و پا و ضعیف شدن عضلات:

بی حسی گاه همراه با درد است و گاه بدون درد ایجاد می‌شود. سرگیجه و تورم پاها و سرد شدن کف پا به دلیل این بیماری در مراحل اولیه بسیار شایع است. افراد مبتلا به ام اس در روابط جنسی خود نیز به مشکل بر می‌خورند و میل جنسی خود را از دست می‌دهند. برخی از علائم مانند ضعیف شدن عضلات و درد ناشی از آن را با انجام فیزیوتراپی ام اس در منزل می‌توان بهبود بخشید.

• ضعیف شدن حافظه و کاهش قدرت یادگیری و شناخت دیگران:

قدرت حافظه به مرور زمان کاهش می‌یابد و فرد ممکن است نام اطرافیان خود را نیز به سختی به یاد آورد. این افراد در زمان صحبت کردن ممکن است کلمات را گم کنند. قدرت به خاطر سپردن در مراحل پیشرفته بیماری کاهش می‌یابد.

• کاهش قدرت بینایی:

تاری دید، احساس درد در قسمت پشت کره چشم، عدم تقارن مردمک چشم و دوبینی، عدم توانایی در درک رنگها و حرکات شدید چشمی از دیگر علائم بیماری ام است. با استفاده از عینک فرد می‌تواند تا حدودی دید بهتری داشته باشد اما بینایی او بهبود نخواهد یافت.

علت ابتلا به بیماری ام اس چیست؟

تا کنون دلیل مشخصی برای بیماری ام اس پیدا نشده است اما برخی عوامل در ابتلا به این بیماری موثر شناخته شده‌اند که در ادامه چند مورد را نام می‌بریم.

• ژنتیک: احتمال ابتلای افرادی که در خانواده خود شاهد این بیماری بوده‌اند بیشتر از افرادی است که در سابقه خانوادگی خود موردی از ابتلا به ام اس نداشته‌اند. اما این دلیل قطعی برای ابتلا به این بیماری محسوب نمی‌شود.
• کمبود ویتامین D: بیماری ام اس در میان بانوان بسیار شایع‌تر از آقایان است و علت آن کمبود ویتامین D در بدن بانوان است. محققان علت دیگر ابتلا به بیماری ام اس را کمبود این ویتامین و عدم دریافت نور خورشید به مقدار کافی دانسته‌اند. هنوز اثبات نشده است که آیا مصرف مکمل خوراکی ویتامین D در جلوگیری از ابتلا به این بیماری موثر است یا خیر.
• عفونت ویروسی: برخی از بیماری‌های عفونی که با تب همراه هستند می‌توانند علتی برای ابتلا به بیماری ام اس باشند. بیماری‌های عفونی سیستم ایمنی بدن را درگیر می‌کنند و به همین دلیل با ایجاد اختلال در عملکرد آن می‌توانند عاملی زمینه ساز برای بروز این بیماری خود ایمنی باشند.

عوارض روحی ناشی از بیماری ام اس

بسیاری از افراد مبتلا به بیماری ام اس به دلیل مشکلات حرکتی و کاهش توانایی جسمی و عدم تحرک به بیماری‌های روحی متعددی مانند افسردگی، اضطراب و برخی اختلالات روانی مبتلا می‌شوند. مزیت انجام فیزیوتراپی ام اس برای این بیماران این است که با انجام حرکات ورزشی و قوی شدن عضلات روحیه بهتری خواهند داشت و همین امر از بروز علائم افسردگی و بیماری‌های روحی جلوگیری می‌کند. هزینه فیزیوتراپی ام اس در منزل به قدری نیست که فرد بخواهد آن را انجام ندهد. تمرین‌های فیزیوتراپی به نوعی مکمل دارو درمانی محسوب می‌شوند و از سوی پزشکان توصیه می‌شود.

درمان بیماری ام اس

متاسفانه هنوز هیچ درمان قطعی برای بیماری ام اس پیدا نشده است اما با استفاده از دارو درمانی می‌توان علائم بیماری را تا حدودی کم کرد و از سرعت پیشرفت بیماری کم کرد. تغذیه مناسب و سبک زندگی صحیح در بهتر شدن حال بیمار نقش بسیار موثری دارد.