درمان و فیزیوتراپی آسیب ها و ضایعه نخاعی

یک روش درمانی مهم برای افرادی است که ضایعه نخاعی دارند، فیزیوتراپی آسیب‌های نخاعی است. این نوع آسیب به نخاع می‌تواند منجر به اختلالات حرکتی، احساسی یا حتی تنفسی شود. با استفاده از فیزیوتراپی ضایعه نخاعی و تمرینات فیزیکی، ماساژ، الکتروتراپی و دیگر روش‌های درمانی، فیزیوتراپیست‌ها می‌توانند بهبودی در علائم و عوارض ضایعه نخاعی ایجاد کنند. درمان ضایعه نخاعی با فیزیوتراپی به تقویت عضلات، افزایش قدرت و انعطاف پذیری، کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی فرد کمک می‌کنند.

آسیب نخاعی یا ضایعه نخاعی، می‌تواند به‌عنوان یک وضعیت جدی و مزمن تأثیر گذار بر عملکرد بدن تعریف شود. این نوع آسیب می‌تواند منجر به اختلالات حرکتی، حسی، تنفسی، مجاری ادراری و عملکرد جنسی شود. همچنین، فشار خون و توانایی تنظیم دمای بدن نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد. به ‌طور کلی، آسیب نخاعی یک موضوع جدی است که نیازمند مراقبت و درمان مناسب است.

فیزیوتراپی ضایعه نخاعی

ضایعه نخاعی (spinal cord injury) یک وضعیت پیچیده و دشوار برای بیماران است که نیاز به مراقبت‌های ویژه و توانبخشی دارند. این بیماران برای بازیابی عملکرد بدن خود و شرکت در فعالیت‌های روزانه، نیازمند به حضور مداوم در جلسات فیزیوتراپی ضایعه نخاعی هستند. بسته به شرایط و شدت آسیب، ممکن است بیمار باید چند ماه تا چند سال درمان و توانبخشی دریافت کند. این فرایند، نیازمند صبر و مراقبت مداوم از سوی خود بیمار و تیم درمانی است تا نتیجه مطلوب حاصل شود.

آسیب‌های نخاعی می تواند تأثیرات گسترده‌ای بر روی زندگی روزمره فرد داشته باشد. این افراد ممکن است با مشکلاتی مانند از دست دادن توانایی حرکتی، کنترل صدا و حرکت، مشکلات تنفسی و یا مشکلات صحبت کردن مواجه شوند. برنامه فیزیوتراپی آسیب نخاعی در مجموعه پزشکی ویزیت اول، باید به طور یکپارچه برای حل این مشکلات کار کند و افراد را در مسیر بهبود حالتشان هدایت کند.

علاوه بر این، افراد دارای طناب نخاعی نیاز به حمایت از نظر روانی و اجتماعی نیز دارند. این حمایت شامل مشاوره روانشناختی، ارتباط با خانواده و افراد معتبر در زندگی شخصی و حرفه ای و همچنین ایجاد فرصت‌های اجتماعی برای فرد می‌شود. به طور کلی، مدیریت مناسب آسیب نخاعی نیازمند یک تیم چند تخصصی است که به طور کامل به نیازهای فرد توجه کند و او را در مسیر بهبود و بازگشت به زندگی عادی یاری کند.

درمان ضایعه نخاعی با فیزیوتراپی

مدیریت افراد دارای SCI (ضایعه نخاعی) و درمان ضایعه نخاعی با فیزیوتراپی، نیازمند رویکردهای خاص است. پنج گام اساسی در این مدیریت شامل ارزیابی اختلالات و محدودیت فعالیت‌ها، تعیین انتظارات با توجه به محدودیت فعالیت‌ها، شناسایی اختلالات کلیدی جلوگیری کننده از توانایی جسمانی، شناسایی و اجرای درمان‌های فیزیوتراپی در منزل مانند تقویت، تحریک مفاصل، رشد مهارت حرکتی، عملکردهای تنفسی و قلب و عروق و کنترل درد و ارزیابی نتیجه درمان‌ها می‌باشد. این گام‌ها باعث می‌شوند تا مدیریت افراد دارای این نوع مشکلات بهبود یابد و از منابع موجود به بهترین نحو استفاده شود.

پس از وقوع ضایعه نخاعی مادرزادی، فیزیوتراپی از اهمیت بسیاری برخوردار است. این درمان شامل مدیریت عوارض تنفسی و گردش خون، پیشگیری از زخم بستر و کاهش انقباضات جسمانی است. از طریق فیزیوتراپی تنفسی، می‌توان به تنفس یکنواخت دست یافت و با استفاده از تکنیک‌های دستی، وضعیت مفاصل و اعصاب محیطی نظارت و مدیریت می‌شود. همچنین با حرکات و تمرینات ورزشی، عضلات و اعصاب تقویت می‌شوند و از تجهیزات فیزیوتراپی برای حفظ دامنه حرکتی مفاصل استفاده می‌شود. همچنین، خانواده و اطرافیان نیز باید برای حمایت و آموزش بیمار آماده شوند.

ضایعه نخاعی کودکان، می‌تواند بر توانایی تنفسی فرد تأثیرگذار باشد و نیاز به مداخلات فیزیوتراپی داشته باشد. این مداخلات شامل تکنیک‌های ترشحات تنفسی و افزایش تکنیک‌های تهویه می‌شود. برای افراد دارای SCI، کاهش فشار داخل شکم برای سرفه و بازدم ممکن است منجر به کاهش ظرفیت اکسیژن حیاتی شود و باعث تنفس با دشواری شود. بنابراین، استفاده از تکنیک‌های ترشحات تنفسی مانند ضربات، ارتعاشات، لرزش و همچنین تخلیه و مکش وضعیتی می‌تواند به بهبود تنفس و افزایش ظرفیت اکسیژن کمک کند.

فیزیوتراپی آسیب‌های نخاعی

فیزیوتراپی آسیب‌های نخاعی، یک نقش حیاتی دارد و باید در اسرع وقت پس از وقوع آسیب آغاز شود. افراد مبتلا به این نوع ضایعه نیاز دارند تا با یک فیزیوتراپیست متخصص اعصاب همکاری کنند. ضایعه نخاعی می‌تواند تغییرات قابل توجهی در زندگی فرد و خانواده‌اش ایجاد کند. بنابراین، نقش فیزیوتراپی در این موارد، ارائه حمایت و راهنمایی به بیمار برای مواجهه با چالش‌های طولانی مدت است.

این کمک می‌تواند به فرد کمک کند که کیفیت زندگی خود را بهبود بخشد و همچنین به خانواده و نزدیکانش آموزش دهد که چگونه با شرایط جدید برخورد کنند. فیزیوتراپیست‌های متخصص اعصاب برنامه درمانی را به صورت شخصی ‌سازی شده بر اساس نیازهای ویژه هر بیمار تنظیم می‌کنند.

تمرینات فیزیوتراپی برای بیماران با ضایعه نخاعی کمر، عمدتاً بر روی تقویت عضلات و سیستم تعادلی آن‌ها تمرکز دارد. این تمرینات شامل تمرینات راه رفتن و ایستادن می‌شوند که بهبود قابلیت حرکتی و تعادل بیماران را هدف قرار می‌دهند. با توجه به نوع و شدت آسیب نخاعی، برنامه‌های درمانی متنوعی برای تقویت عمومی بیماران طراحی می‌شود تا بهبودی مستدام و بهتری در کیفیت زندگی آن‌ها ایجاد شود.

ضایعه نخاعی گردن

ضایعه نخاعی گردن، یکی از جدی‌ترین آسیب‌های نخاعی است که می‌تواند به ناتوانی کامل در اندام‌های تحتانی بیمار منجر شود. این آسیب می‌تواند از عوامل مختلفی مانند تصادفات رانندگی، فعالیت‌های ورزشی یا ضربه‌های شدید به گردن ناشی شود. افراد مبتلا به ضایعه نخاع گردن، نیاز به مراقبت‌های پزشکی دائمی دارند و در برخی موارد حتی نیاز به تغییرات در سبک زندگی و توانایی‌های روزمره خود دارند.

هر گونه آسیب به نخاع گردن می‌تواند تأثیرات جبران‌ ناپذیری بر روی زندگی فرد داشته باشد. بنابراین اهمیت پیشگیری، درمان و حمایت از افراد مبتلا به این نوع آسیب بسیار بزرگ است. این افراد نیاز به حمایت جامعه و خانواده دارند تا بتوانند بهترین کیفیت زندگی را برای خود فراهم کنند و با چالش‌هایی که از پیش روی آن‌ها قرار گرفته، مقابله کنند.

البته بسته به محلی که نخاع گردن دچار آسیب دیدگی شده است، علائم نیز متفاوت است، اما شدیدترین حالت مربوط به عارضه قطع نخاع زمانی است که نخاع در ناحیه بالای مهره پنجم گردن قطع شود در اینصورت تمامی اندام های میانی و تحتانی بدن، فلج می‌شوند.

• بی حسی و فلج در تمامی نواحی دست‌ها، قفسه سینه و پاها
• اختلال در تنفس
• ابتلا به اختلالات قلبی و عروقی
• مشکلات ادراری و اختلال در کنترل ادرار
• مشکلات دفع مدفوع و تحریک خروج مدفوع
• از دست دادن حس لامسه و از بین رفتن حس درد
• درد شدید در ناحیه آسیب دیده شده

با انجام تمرینات فیزیوتراپی گردن در منزل، افراد می‌توانند بهبود درد و سفتی گردن خود را تجربه کنند و عضلات گردن خود را تقویت کنند. این تمرینات همچنین می‌توانند به کاهش تنش و استرس در ناحیه گردن کمک کنند و بهبود عملکرد روزانه و کیفیت زندگی را ارتقا دهند. البته قبل از شروع هر گونه تمرینات فیزیوتراپی گردن، بهتر است با یک متخصص فیزیوتراپی در ویزیت اول مشورت کرده و راهنمایی دریافت کرد تا از انجام تمرینات صحیح و مناسب برای وضعیت خود اطمینان حاصل کنید.

بهره گیری از صندلی چرخدار

افراد مبتلا به اختلال حرکتی نخاعی (SCI)، باید به دنبال راه حل مناسب برای استفاده از صندلی چرخدار باشند. با پیشرفت تکنولوژی، انواع مختلفی از صندلی‌های چرخدار به وجود آمده که به افراد مبتلا به SCI کمک می‌کند تا به راحتی بتوانند از امکانات داخل و خارج از خانه استفاده کنند. این صندلی‌ها امکاناتی از قبیل چرخش، باز و بسته شدن درها، صعود و نزول از شیب، دور زدن و عبور از موانع را برای افراد فراهم می‌کنند و زندگی روزمره آن‌ها را آسان تر می‌کنند.

اهداف درمانی مرحله توانبخشی

اهداف مرحله توانبخشی شامل ایجاد یک فرایند کامل و یکسان برای بیمار، رسیدگی به فعالیت‌های عملکردی و حرکتی با مداخله و مدیریت زود هنگام برای جلوگیری از عوارض بعدی، بهبود استقلال فرد در فعالیت و زندگی روزمره و دستیابی مجدد به موفقیت در جامعه و حفظ آن می‌باشد. دامنه فعالیت‌های درمانی توسط فیزیوتراپی ضایعه نخاعی بسته به سطح و نوع آسیب متفاوت است و شامل دامنه حرکت و کشش، تقویت و جا به جایی می‌شود.

با توجه به سطوح مختلف آسیب نخاعی، افراد به طریق متفاوتی وظایف حرکتی را انجام می‌دهند. برای فیزیوتراپیست بسیار مهم است که درک کند که کدام عملکرد مربوط به کدام سطح آسیب نخاعی است. برای انجام بهینه وظایف حرکتی، تقسیم بندی آن‌ها به کارهای فرعی ضروری است. برای انجام موفقیت‌آمیز وظایف حرکتی، افراد باید از قدرت، تعادل و دانش یا مهارت کافی در مورد انجام آن وظیفه حرکتی برخوردار باشند. تمامی این موارد با آموزش مکرر از طرف فیزیوتراپیست به دست آورده می‌شود.

عوارض ضایعه نخاعی

ضایعه نخاعی می‌تواند در دو سطح اتفاق بیفتد. اگر ضایعه در سطح مهره‌های سینه‌ای و پایین‌تر از آن رخ دهد، باعث فلج در اندام‌های تحتانی می‌شود و فرد قادر به حرکت دادن پاها نمی‌باشد. این ضایعه نخاعی می‌تواند باعث اختلال در عملکرد روده، مثانه، اعمال جنسی، عمل عضلات سینه‌ای و شکمی گردد، اما اگر آسیب در ناحیه نخاع گردنی اتفاق بیفتد، منجر به فلج در دو دست و دو پا می‌شود و فرد علاوه بر اینکه قادر به حرکت پا نمی‌باشد، نمی‌تواند از دست و بازوهایش نیز همچون گذشته استفاده کند. هر چه محل ضایعه نخاعی به مغز نزدیک‌تر باشد، سطح و شدت بیشتری از ضایعه نخاعی دیده می‌شود و بخش گسترده‌تری از ارگان‌ها از عملکرد طبیعی خارج می‌شوند.

درمان شوک نخاعی

درمان شوک نخاعی، یک فرآیند چند مرحله‌ای است که هدف آن بهبود علائم و علت اصلی شوک نخاعی است. در فاز حاد، اقداماتی نظیر ثابت نگه داشتن بدن و مخصوصا گردن، باز نگه داشتن راه‌های هوایی، استعمال دارو و در صورت لزوم انجام جراحی انجام می‌شود. در مراحل بعدی، انجام درمان ضایعه نخاعی با فیزیوتراپی و تمرینات حرکتی به منظور بهبود عملکرد عضلات و رسیدن به حداکثر توانایی حرکتی انجام می‌شود.

فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل

بهبودی آسیب نخاعی، یک فرآیند پیچیده است که به مدت طولانی ادامه می‌یابد و نیازمند تلاش‌های مداوم و متعدد است. زمانی که آسیب نخاعی رخ می‌دهد، می‌تواند منجر به از دست دادن حس و قدرت عضلات، و حتی فلج شدن شود. این موضوع می‌تواند تحت تأثیر سیستم‌های دیگر بدن نیز قرار بگیرد. برای بهبودی، متخصصان فیزیوتراپی آسیب‌های نخاعی و کاردرمانی آسیب نخاعی نقش بسیار مهمی دارند و با ارائه تمرینات و روش‌های درمانی مناسب، می‌توانند بهبودی و بازگشت عملکرد را تسریع کنند.

اهداف فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل، عبارتند از بهبود حرکتی و حسی فرد، پیشگیری از عوارض مربوط به آسیب‌دیدگی، و بازگرداندن فرد به زندگی روزمره‌اش. تمرینات فیزیوتراپی شامل ورزش‌های قدرتی، تمرینات راه رفتن، تمرینات انعطاف پذیری، و ورزش‌های ایروبیک است.

از آنجا که حرکت دادن فرد در آسیب‌های نخاعی می‌تواند مشکل باشد، فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل برای آن‌ها مفید و کمک کننده است. تمرینات فیزیوتراپی باید توسط یک متخصص فیزیوتراپی تنظیم شود تا به حداکثر رساندن بازیابی و بهبود عملکرد فرد کمک کند.

روش‌های درمانی جدید فیزیوتراپی

روش‌های جدید برای بهبود بیماران ضایعه نخاعی به سرعت در حال پیشرفت هستند. یکی از این روش‌ها آموزش راه رفتن به بیماران با کمک ربات‌ها است. این روش درمانی پنج بار در هفته و هر جلسه به مدت چهل دقیقه به کار گرفته می‌شود، که سه روز آن به راه رفتن رباتیک و دو روز به تمرینات فیزیوتراپی معمول پرداخته می‌شود. از مزایای این روش می‌توان به قابل کنترل بودن حرکات، تکرارپذیری و افزاینده روحیه و اعتماد به نفس بیمار اشاره کرد.

از جمله روش‌های نوین فیزیوتراپی ضایعه نخاعی، تحریکات الکتریکی عملکردی برای ایجاد انقباض در فضلات فلج یا ضعیف در حین فعالیت، تحریک الکتریکی عصب از راه پوست، فیزیوتراپی با استفاده از اصول بوبت، و آشکار سازی رخدادهای درونی بدن با استفاده از تکنیک بیوفیدبک می‌باشد. این روش‌ها به عنوان جایگزین‌های موثر و کارآمد برای بهبود و تقویت عملکرد عضلات و عصب‌ها در افراد مبتلا به ضایعه نخاعی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

سخن پایانی

ضایعه نخاعی، یک وضعیت پیچیده است که نیاز به درمان و مراقبت‌های خاص دارد. فیزیوتراپی ضایعه نخاعی یکی از روش‌های موثر برای درمان افراد مبتلا به ضایعه نخاعی است. درمان ضایعه نخاعی با فیزیوتراپی شامل تمرینات فیزیکی، ماساژ، استفاده از وسایل کمکی و توانبخشی است که باعث بهبود عملکرد عضلات و اندام‌های متاثر از ضایعه می‌شود. ویزیت اول در فیزیوتراپی آسیب‌های نخاعی به منظور ارزیابی وضعیت فرد و تعیین برنامه درمانی مناسب انجام می‌شود تا بهبود بخشیدن به کیفیت زندگی و عملکرد افراد مبتلا به این وضعیت برای آن‌ها ممکن شود.