همه چیز در مورد آرتروز زانو و روش درمان با فیزیوتراپی، مبحثی است که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت.
آرتروز زانو از متداول ترین شرایط مزمن اسکلتی عضلانی است که به وسیله متخصصین فیزیوتراپی تشخیص داده می‌شود و تعداد زیادی از انسان‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به طور کلی آرتروز ، یک بیماری دژنراتیو ( به دلیل پارگی و سایش اتفاق می‌افتد ) در نظر گرفته می‌شود.
آرتروز زانو شرایطی است که در آن غضروف مفصلی هیالین نازک می‌شود، ترک برمی‌دارد و در آخر به ساییدگی دچار می‌شود. فیزیوتراپی در منزل ویزیت اول ، راهکاری است که می‌توانید با خیالی آسوده به درمان بپردازید.
آرتروز زانو را بهتر بشناسید!
غضروف مفصلی هیالین، یک نوع بافت خاص بوده که انتهای استخوان‌های میانی مفاصل را پوشش می‌دهد. غضروف مفصلی در زانو، انتهای استخوان ران و درشت نی و همین‌طور بخش پشتی پاتلا و شیار آن را احاطه کرده است.
این غضروف از سلول‌های غضروفی (کندروسیت)، آب ، کلاژن و پروتئین‌های گوناگون ساخته شده است. وظیفه آن فراهم ساختن سطح صاف و بدون اصطحکاک می‌باشد که به سر خوردن مفاصل و همین‌طور حفاظت و انتقال فشار به استخوان تحت غضروفی ( استخوان ساب کندرال ) یاری می‌رساند.
این کار باعث خشکی سطح غضروف گردیده و توانایی آن در حفاظت از استخوان ساب کندرال را کم می‌کند. با این تفاسیر آرتروز فقط بر غضروف مفصلی تاثیر نمی‌گذارد. با پیشرفت آرتروز در مفصل ضایعه‌های استخوانی و در استخوان تحت عضلانی کیست تشکیل گردیده و مینیسک ( غضروف‌های واشری مفصل زانو ) اکثراً دچار پارگی‌های دژنراتیو می‌گردد.
لایه بافتی ( سینوویوم ) که مفصل درون زانو را پوشش داده است هم، ملتهب گشته و تولید مایعات مفصلی را بالا برده و قادر است به تورم منجر گردد. تصور می‌گردد کلیه این تغییرات در درد و علائم گوناگون آرتروز زانو نقش داشته باشند.
عوامل تاثیرگذار ایجاد آتروز زانو
سلامت غضروف مفصلی زانو به فشار و حرکت وابسته است. هنگامی آرتروز ایجاد می‌شود که غضروف مفصلی بیشتر در یک بازه زمانی طولانی مدت در معرض فشارهای بیش از حد تحمل قرار گیرد و یا هنگامی که غضروف قادر به تحمل فشارهای نسبتاً معمولی نباشد.
در نتیجه آرتروز زانو می‌تواند ناشی از عوامل گوناگونی از جمله موارد ذیل باشد:
- سن
آتروز زانو قادر است روی جوانان هم تاثیرگذار باشد؛ ولیکن در دهه‌های بالاتر از 45 سالگی به صورت قابل توجهی رواج دارد.
- وزن
بالا بودن وزن خطر ابتلا به آرتروز زانو و همین‌طور احتمال پیشرفت آن را افزایش می‌دهد و علت آن هم این است که مفصل زانو متحمل فشار است. بنابراین فشارهای روی غضروف مفصل زانو با وزن بدن فرد در ارتباط هستند.
- جنسیت
پیش از 50 سالگی آمار آرتروز در مردان بالاتر می‌باشد ولیکن این مقدار بعد از 50 سالگی در بانوان بیشتر خواهد بود.
- سابقه عمل جراحی زانو یا تروما ( همانند بازسازی رباط )
احتمالاً این موارد به علت صدمه ویژه به غضروف در هنگام آسیب دیدگی یا مقدار پایداری و قدرت زانو بعد از آسیب دیدگی شخص، احتمال مبتلا به آرتروز در سنین پایین‌تر از حالات معمول را افزایش می‌دهند.
- مشاغل فیزیکی سنگین
این مشاغل قادر هستند در طول سال‌های طولانی فشار زیادی بر روی زانوها وارد کنند.
- وضعیت طبیعی پاها
به عنوان مثال؛ در فردی با پاهای پرانتزی بخش داخلی ( محفظه داخلی ) زانو به نسبت بخش بیرونی ( محفظه جانبی ) فشار زیادی را تحمل خواهد کرد. این فشار با گذشت سالیانی تجمع پیدا می‌کند و می‌تواند به پارگی زود هنگام غضروف در محفظه داخلی مفصل دچار گردد.
- سابقه خانوادگی آرتروز زانو
بعضی از اشخاص نوعی غضروف مفصلی را به ارث برده‌اند که نسبت به حالت معمول از استحکام پایین تری برخوردار بوده و توانایی تحمل فشار آن در طول زمان کاهش می‌یابد.
- ضعف عضلانی
ضعف مخصوصا در عضلات چهارسر ران ( جلوی ران ) ، می‌تواند در بالا بردن فشارهای وارد شده روی سطوح مفاصل نقش داشته باشد.
- بیومکانیک
به عنوان مثال؛ در فردی با ناهنجاری طولانی مدت پاتلا ( کاسه زانو ) ، سایش مکرر پاتلا به شیار آن، قادر است موجب ساییدگی و پارگی زودرس سطوح مفصلی پاتلوفمورال شود.
از کجا بفهمیم مبتلا به آرتروز زانو شده‌ایم؟
این بیماری علائم گوناگونی دارد که به محل اصلی آتروز ، شدت، کنترل زانو ، میزان قدرت و همین‌طور دیگر شرایط موجود ( مثلاً پارگی مینیسک ) در اطراف زانو بستگی دارد. این تشخیص مطابق علائم فردی و در نهایت معاینات تعیین می‌گردد.
این علائم معمولا موارد زیر را شامل می‌شود:
- تورم مفاصل
- خشکی در زمان صبح و یا بعد از نشستن طولانی مدت
- صدایی مانند کلیک یا صدای بلند، صدای خرد شدن یا گیر کردن مفصل
- تغییر اندازه و شکل مفصل
- درد در زمان پیاده روی و یا ایستادن طولانی مدت
- احساس بی ثباتی و یا ضعف در زانو
- تغییر حالت در پاها ( زانوهای پرانتزی یا کج )
- داشتن مشکل در انجام فعالیت‌هایی مثل بالا و پایین رفتن از پله‌ها
- احساس ضعف در عضلات پا مخصوصاً عضلات چهار سر ران ( جلوی ران )
- کم شدن انعطاف پذیری مفاصل ( صاف یا خم شدن )
علائم آرتروز زانو به طور معمول به فعالیت بستگی دارد و گاهاً بدتر یا بهتر می‌شوند. در ابتدا علائم فقط با انجام فعالیت بروز پیدا می‌کنند ولیکن با پیشرفت آرتروز، احتمال دارد شب‌ها در حالت استراحت هم زانو درد را تجربه کنید.
تکنیک‌های تصویربرداری مثل اشعه ایکس و MRI هم در تشخیص آرتروز زانو نقش دارند. البته ذکر این نکته الزامی است که احتمال دارد علائم همیشه با یافته‌های تصویربرداری تطابق نداشته باشند.
در تصویربرداری ایکس، بعضی از اشخاص با علائم کاملاً نگران کننده هیچ نوع تغییری مشاهده نمی‌کنند؛ در حالی که در اسکن‌های بعضی دیگر، آرتروز پیشرفته دیده می‌شود ولیکن شخص درد زیادی را متحمل نمی‌شود. درمان علائم به جای اسکن اغلب مطابق با علائم فردی تعیین می‌گردد.
تعرفه فیزیوتراپی زانو در منزل ، با توجه به تجویز برنامه ورزشی و استفاده از دستگاه‌های مختلف، متفاوت می‌باشد.
فیزیوتراپی زانو در منزل
فیزیوتراپی زانو در منزل می‌تواند به روش‌های زیادی به اشخاص مبتلا به آرتروز زانو یاری رساند. بعضی گزینه‌های مدیریت فیزیوتراپی برای کلیه مبتلایان یکسان می‌باشد؛ ولیکن تعداد زیادی از آن‌ها ، مخصوص نوع آرتروز زانو، شیوه زندگی اشخاص و عوامل تاثیرگذار هستند.
مواردی که متخصص فیزیوتراپی می‌تواند در آن زمینه به شما یاری رساند، عبارتند از:
- آموزش درباره آرتروز زانو
شواهدی هست که نشان می‌دهد، تشخیص شرایط آرتروز زانو به کنترل کردن مقابله، درد و مدیریت مداوم علائم یاری می‌رساند. این تشخیص به شخص یاری می‌رساند تا در این شرایط فعالیت مناسب داشته باشد.
- نوشتن برنامه ورزشی برای زانو
متخصصین فیزیوتراپی قادر هستند به منظور تقویت عضلات اطراف زانو و بهبود نحوه کنترل شرایط زانو برنامه‌ای تهیه کنند. این برنامه بسیار با اهمیت می‌باشد؛ چرا که قدرت عضلات چهار سر در اشخاص ابتلا به آرتروز معمولا کم می‌شود.
ضعف پا موجب محدودیت بیشتر شخص در انجام فعالیت روزانه گشته و با پیشرفت آرتروز در ارتباط می‌باشد.
متخصص فیزیوتراپی در منزل ویزیت اول ، در نوشتن تمرینات ورزشی تخصص داشته و از این جهت قادر است به مبتلایان آرتروز تمرین‌های قدرتی موثر و ایمن که موجب تحریک درد نشود، را یاد دهد. ورزش نوشته شده به وسیله متخصص فیزیوتراپی زانو در منزل ، می‌تواند احتیاج به جراحی تعویض زانو را هم به تعویق بیندازد.
- اصلاح کردن فعالیت
راهکارهای آموزشی امکان انجام دادن فعالیت و مشارکت در کارهای روزانه را برای فرد ابتلا شده به آرتروز، فراهم می‌سازد.
- مشاوره درباره کنترل وزن بدن
این مشاوره برای شخص ابتلا شده به آرتروز زانو که راه رفتن برای وی دردناک است، می‌تواند گزینه‌های ورزشی مثل شنا و یا دوچرخه سواری را برای حفظ وزنی سالم، شامل باشد. انجمن تحقیقاتی بین المللی آرتروز نشان داده که تاثیرگذارترین درمان محافظه کارانه آرتروز زانو در اشخاصی که دارای اضافه وزن هستند، کم کردن وزن می‌باشد.
- بستن زانو
متخصصین فیزیوتراپی قادر هستند درباره گزینه‌های بستن زانو و کفش‌هایی که می‌توانند به علائم آرتروز زانو یاری رسانند، به شما کمک می‌کنند. به عنوان مثال؛ در اشخاص ابتلا شده به آرتروز پاتلوفمورال ، احتمالاً بهره گیری از بعضی انواع نوار و برای اشخاص مبتلا شده به آرتروز محفظه اصلی انواع نوارهای تخلیه فشار ( یا ارتوتیک ) مفید خواهد بود.
- منوال تراپی یا درمان دستی آرتروز زانو
این روش تکنیک‌هایی را شامل می‌شود که مانند ماساژ برای اشخاصی با محدودیت انعطاف پذیری در زانو ( یا مچ پا یا لگن ) مناسب است که موجب بالا رفتن تنش مفصل زانو می‌گردد.
- سرما یا گرما
متخصص فیزیوتراپی قادر است درباره تاثیر بهره گیری از کمپرس سرد یا گرم در پایین آوردن علائم به شما اطلاع دهد.
- کار به صورت گروهی
متخصصین فیزیوتراپی به طور معمول به عنوان عضوی از یک تیم شامل جراحان، داروسازان، پزشکان ورزشی، پزشکان عمومی، روانشناسان و متخصصین تغذیه فعالیت می‌کنند. مباحث مفیدی در این تیم درباره پیشرفت فرد بیمار با درمان از جمله داروهای اضافه یا توصیه‌های ویژه رژیم غذایی صورت می‌پذیرد.
- توانبخشی آرتروز زانو
نشان داده شده که متخصصین فیزیوتراپی در صورتی که شخص به آرتروز مبتلا می‌شود و در آخر به عمل جراحی تعویض زانو نیاز پیدا کند، می‌تواند در زمینه توانبخشی پس از عمل به منظور بازگشت به بهترین سطح عملکرد کمک کنند.
فیزیوتراپی در منزل ویزیت اول ، به همین منظور آماده ارائه برترین خدمات به شما عزیزان می‌باشد.
- پیش توانبخشی
نشان داده شده که پیش توانبخشی مبنی بر فیزیوتراپی زانو در منزل ( گونه‌ای تمرین ورزشی ویژه و آموزش پیش از عمل) برای اشخاصی که آرتروزشان تا حد نیاز برای عمل جراحی تعویض به صورت کامل مفصل زانو پیشرفت کرده، می‌تواند به آمادگی برای عمل جراحی و بهبود هرچه سریع‌تر یاری رساند.
دلیل و کمبود چه ویتامین‌هایی باعث زانو درد می‌شود؟
ویتامین D یکی از اساسی‌ترین ویتامین‌ها برای حفظ سلامت استخوان‌های بدن می‌باشد که کمبود آن به نرمی و تضعیف استخوان‌ها و زانو درد منجی می‌گردد. در تحقیقات تعیین شد که کمبود ویتامین D با زانو درد رابطه‌ای مستقیم دارد.
از آن جا که کمبود ویتامین D بسیار شایع است، بنابراین اشخاص بیشتر به دردهای مفصلی از جمله زانو درد دچار می‌شوند. علاوه بر این، کمبود این ویتامین موجب ایجاد اختلال در جذب کلسیم شده و پیامدی مانند تضعیف استخوان‌ها به همراه درد را در پی خواهد داشت.
تعرفه فیزیوتراپی زانو در منزل، به عوامل مختلفی مانند دوره درمانی و استفاده از دستگاه‌های مختلف بستگی دارد.
فیزیوتراپی و تاثیر آن در درمان آرتروز زانو
شواهد معتبری برای حمایت از مدیریت فیزیوتراپی برای آرتروز زانو هست. قسمت‌های اصلی پشتیبانی شده به وسیله تحقیقات موارد زیر را شامل می‌شود:
فیزیوتراپی در برابر آرتروسکوپی برای آرتروز زانو
تمرین و آموزش فیزیوتراپی همراه با مراقبت‌های استاندارد پزشکی ( داروی مسکن ساده ) به اندازه عمل جراحی کم تهاجمی ( آرتروسکوپی ) در مدیریت کردن آرتروز زانو تاثیرگذار است.
تعیین شده آرتروسکوپی در مقیاس با فیزیوتراپی و داروهای ساده از لحاظ عملکرد فیزیکی، درد یا کیفیت زندگی هیچ گونه نتیجه بهتری در اشخاص ابتلا به آرتروز متوسط و شدید زانو ندارد و همین‌طور فیزیوتراپی در برابر با جراحی حداقل تهاجمی عوارض جانبی منفی پایین‌تری خواهد داشت.
برنامه‌های تحت نظارت تمرینی فیزیوتراپی
به عنوان مثال انجمن زندگی خوب با آرتروز دانمارک، به بررسی جمعی از اشخاص ابتلا به آرتروز که به مدت زمانی شش هفته و هر هفته دو جلسه کنترل، تمرین‌های قدرتی و پایداری و همین‌طور سه جلسه آموزش درباره آرتروز زانو را می‌گذراندند.
نتایج به این صورت بود که :
- بالا رفتن فعالیت بدنی شرکت کنندگان سه تا دوازده ماه بعد از تمام شدن برنامه
- کاهش مرخصی از کار شرکت کنندگان به علت زانو درد و بهره گیری کمتر از داروهای مسکن
- کاهش 31 درصدی درد در سه ماه و کاهش 36 درصدی درد در دوازده ماه بعد از برنامه
- لذت بردن 94 درصد شرکت کنندگان از برنامه و تجربه درد در تعداد حداقلی از اشخاص، احتیاج به استپ برنامه در هیچ یک از اشخاص وجود نداشت
- بهبود قابل توجه سطح کیفی زندگی مربوطه به زانو و گزارش بیشتر شرکت کنندگان به بهره گیری از مهارت‌های روزانه جدید؛ این برنامه اکنون در کشور استرالیا در دسترس می‌باشد.
جلوگیری از آرتروز زانو
مطالعات گوناگون برنامه‌های کنترل حرکات، قدرت حرکات و ورزش‌های مربوط به قلب و عروق را برای شش تا هشت هفته قبل از عمل جراحی تعویض کامل زانو تحلیل کرده‌اند.
در بیشتر مطالعات، درد در چندین ماه بعد از عمل بهبود پیدا کرده و در بعضی اشخاص مدت زمان بستری در بیمارستان کاهش پیدا کرده است. بعضی علل اصلی این پیامدها شامل آمادگی و شرایط جسمانی و زهنی بهتر بیماران قبل از عمل جراحی می‌باشد.
چه کاری در خانه می‌بایست انجام دهیم؟
اشخاص مبتلا شده به آرتروز زانو بیشتر درک می‌کنند که انجام برنامه‌ای ساده از تمرینات روزانه در منزل، به حفظ تحرک زانو و مدیریت درد و سایر علائم یاری می‌رساند. از آن جا که علائم هر شخص ابتلا شده به آرتروز دارای تفاوت است، مهم است که متخصص فیزیوتراپی را به طور حضوری ملاقات کنید تا یک برنامه ورزشی مناسب برای شما طراحی گردد.
بعد قادر هستید این برنامه را در منزل به تکمیل برسانید. متخصص فییزیوتراپی در صورت علاقه‌مند بودن به ورزش در یک سالن ورزشی، می‌تواند گزینه‌های تقویتی دیگری را به شما نمایش دهد. همین‌طور مهم است که برنامه تمرینی برای آرتروز ، موجب بالا رفتن چشمگیر زانو درد در زمان انجام یا پیگیری تمرین‌ها نشود.دقت خاص به تکنیک، میزان وزن ، موقعیت پا و دامنه حرکت برای صاف نگه داشتن زانو و رسیدن به مطلوب‌ترین نتیجه لازم می‌باشد.
برنامه ورزشی تمرینی برای آرتروز زانو، می‌بایست ترکیبی از موارد زیر باشد:
- ورزش قلب و عروق
برای حفظ تناسب اندام کلی و مدیریت وزن، این مورد حائز اهمیت می‌باشد. به طور معمول بهره گیری از دوچرخه ورزشی از آن جا که احتیاجی به تحمل وزن نیست ( همین‌طور مانند راه رفتن تشدید کننده نیست ) برای اشخاص ابتلا شده به آرتروز زانو گزینه مطلوبی بوده و موجب بالا رفتن تحرک زانو می‌گردد.
از ویژگی‌های دوچرخه سواری ، یاری رساندن به روان کردن مایع سینوویال در اطراف زانو است که به روان شدن سطوح مفصل یاری رسانده و برای سلامت غضروف مفصلی بسیار مفید می‌باشد. شنا هم از سایز گزینه‌های ورزش قلب و عروق مفید برای اشخاص ابتلا شده به آرتروز است.
- تمرینات قدرتی
این مورد شامل تمریناتی برای بخش جلوی ران (چهار سر ران) ، باسن ( عضلات گلوتئال) ، همسترینگ و عضلات کاف می‌باشد. این برنامه ترکیبی لازم است از تمرینات ایزوله عضلانی ( کشش عضلات کاف و ایستادن روی انگشتان پا یا تمرینات باسن با نوارهای مقاومتی) و تمرین‌های ترکیبی یا کاربردی ( تمرینات گوناگونن اسکوات و پل ) را شامل می‌شود.
شخص با تمرینات تقویتی پیشرفت خواهد کرد. درنتیجه مهم است که برای بهبود بیشتر، به صورت مداوم این تمرینات را انجام دهد.
- تمرینات عضلانی عصبی
این گروه تمریناتی را شامل می‌شود که روی تعادل، ثبات و هماهنگی کار می‌کنند. اهمیت دارد که اشخاص ابتلا شده به آرتروز ، چگونگی قرار دادن مناسب پا به منظور جلوگیری از فشار بیش از حد بر روی مفاصل زانو را یاد بگیرند.
به عبارتی دیگر، این نوع از آموزش همان اتفاقات و حرکاتی است که در زندگی روزمره دیده می‌شود. مثال این گروه تمرینات پا همراه با توپ تمرینی را شامل می‌شود که علاوه بر حرکات مختلف پا یا تعادل، به ثابت نگه داشتن محور زانو و بخش‌های بالای بدن کمک می‌کند.
- حرکات کششی
احتمالاً برای شخصی با گرفتگی عضلانی که فشار اضافی روی زانو وارد می‌کند، تمرینات انعطاف پذیری ( همسترینگ یا جلوی باسن، کاف ) توصیه خواهد شد. علاوه بر این موارد چندین استراتژی دیگر هم قسمتی از برنامه مدیریت آرتروز زانو را تشکیل می‌دهند.
این موارد عبارتند از:
رژیم‌های غذایی دارای کالری کم به منظور کاهش وزن ( زیر نظر پزشک متخصص رژیم غذایی ) همراه با اصلاح سبک زندگی ، بهره گیری از کمپرس سرد یا گرم روی زانو ، بهره گیری از داروهای ساده مثل پاراستامول ( با مشورت پزشک متخصص ) و راهکارهای راه رفتن که به فرد چگونگی اصلاح فعالیت روزانه برای جلوگیری از شدید شدن دردهای زانو در پی دوره‌های بی تحرکی را آموزش می‌دهد.
مدت زمان بهتر شدن چه قدر طول می‌کشد؟
تحقیقات درباره آرتروز و فناوری احیا کننده در حال پیشرفت می‌باشد؛ ولیکن در حال حاضر هیچ روش قابل قبولی برای درمان تغییرات غضروفی آرتروز وجود ندارد. پس آرتروز یک بیماری مزمن به حساب می‌آید.
همین طور که در بالا اشاره کردیم، گزینه‌های بی‌شماری وجود دارد که به کنترل علائم آرتروز زانو برای به حداقل رساندن تاثیر آن در سبک زندگی یاری می‌رسانند. هر چند که آرتروز شرایطی است که به مدیریت مداوم نیاز دارد.
ماهیت این بیماری به این گونه است که علائم آن قابلیت تغییر دارد و با طی شدن زمان به پیشرفت می‌رسد. اگر چه یک برنامه مدیریتی طولانی مدت شامل مدیریت وزن، تمرینات قدرتی و اصلاح فعالیت همراه به داروهای مسکن ساده ( لازم است با پزشک معالج مشورت گردد ) بهترین استراتژی برای کند کردن پیشرفت آرتروز، عملکرد بهینه و مدیریت علائم است.
همین‌طور در بعضی از موارد در آخر نیاز است درباره احتیاج به جراحی تعویض کامل زانو صحبت گردد.
فیزیوتراپی زانو در منزل ، بخشی مهم و درمانی برای اکثر اشخاص مبتلا به زانو درد یا اشخاصی که دچار آسیب دیدگی زانو شده‌اند، می‌باشد. این اقدامات به وسیله یک متخصص فیزیوتراپی که بخشی از تیم تخصصی درمان است، انجام می‌گردد و به شما یاری می‌رساند تا فعالیت‌های خود را از نو شروع کرده و زندگی مستقل خود را در خانه یا محیط کار ادامه دهید.
این متخصصین در تحلیل حرکات ، ماهر بوده و قادر هستند به شما نشان دهند که چطور از مفاصل خود مراقبت و محافظت کنید. متخصصان فیزیوتراپی به منظور درمان و تشخیص مشکلات مفاصل و عضلات آموزش دیده‌اند.
متخصص فیزیوتراپی قادر است به شما در فهم آن چیزی که برای مفاصل یا عضلات شما رخ داده است، یاری رساند. درک درد زانو به شما یاری می‌رساند که اثرات آن را مدیریت کنید.
نحوه عملکرد زانو چگونه است؟
محل تلاقی استخوان ران با استخوان ساق پا ، مفصل زانو می‌باشد. انتهای هر کدام از این استخوان‌ها با غضروف پوشانده شده است که موجب می‌شود این استخوان‌ها بدون داشتن اصطحکاک روی همدیگر لغزیده و حرکت کنند.
مفصل زانو دو قطعه غضروفی اضافی به اسم مینیسک هم دارد که به صورت مساوی بار را در زانو پخش می‌کند. مفصل زانو به وسیله چهار رباط در محل خود نگه داشته می‌شود.
این باندهای ضخیم و قوی داخل و اطراف کپسول مفصل قرار دارند و همراه با خود کپسول از حرکت استخوان‌ها در سمت‌های اشتباه و در رفتگی آن‌ها پیشگیری می‌کنند. عضلات چهار سر ران هم به حفظ زانو در محل آن‌ها یاری می‌رسانند.
همچنین تعرفه فیزیوتراپی زانو در منزل ، به نوع خدمات درمانی و استفاده از دستگاه‌های مختلف بستگی دارد.
بدون دیدگاه